Yanlış İlaç Kullanımı ve Suistimali

Toplumların ileri refah düzeyine kavuşabilmesi , sosyal ve ekonomik anlamda güçlü olabilmesi bireylerinin fiziksel ve ruhsal sağlık durumlarıyla ilişkilidir. Bu amaçla kişinin hastalığı durumunda ilacını bilinçli ve doğru bir şekilde kullanması çok önemlidir.

İlaç, hastalıkların önlenmesi, teşhisi ve tedavisi için kullanılan çoğunlukla kimyasal maddelerdir ve en önemli özellikleri yüksek yarar sağlayıp düşük zarar vermesidir.

İhtiyacı olmadan gereksiz zamanda ilaç kullanımı bilinçsiz ilaç kullanımı veya suistimali diye adlandırabiliriz.

İnsanlar neden bilinçsizce ilaç kullanır?

• Eş dost tavsiyesi ile doktoruna ve eczacısına danışmadan ilaç kullanması
• Genel kültür seviyesindeki düşüklük
• İlaç prospektüslerinin tam anlaşılır olmaması nedeniyle hastanın  kafasına göre kullanım şekli oluşturması
• Her problemde ilaca başvurma isteği
• Ülkemizde hekimlerin kısıtlı zamanda en çok hastaya yardımcı olabilmek amacıyla uzun muayene yapmadan bütün şikayetlere aynı görevi yapabilecek benzer ilaçlar reçete etmesi

 

Bilinçsiz ilaç kullanımı en çok antibiyotik kullanımı

Antibiyotikler, vücudumuzda  etki ettikleri yerde bulunan yararlı ve zararlı bütün bakterileri ayırt etmeden hepsini öldürmektedir. Nitekim vücudumuzda yararlı bakterilerde bulunmakta ve bağışıklık sistemimizin sağlanmasında önemli rol oynamaktadırlar. Bundan ötürü basit enfeksiyonlarda bile hastanın ilacını doktora yazdırmadan bile evde kalan antibiyotikleri kullanması veya çocuğuna kullandırması fayda getirmeyecek aksine zarar getirecektir. Bununla birlikte kimi zaman antibiyotiklerin yan etkilerinden faydalanma gibi kimi hatalı uygulamalarında hastalar tarafından kullanıldığını görmekteyiz. Örneğin antibiyotiklerin yan etkilerinden biri de ishal yapmasıdır. Bunu tecrübe eden hastanın kabızlığı durumunda antibiyotik kullanması yukarda belirttiğim üzere faydadan çok zarar getirecektir.

Bilinçsizce kullanılan bir diğer ilaç grubu ise antidepresanlardır. Özellikle büyükşehirlerde yaşayan insanlar kalabalık, iş stresi, geçim derdi,  aşırı trafik , yeşil alan azlığı gibi sebeplerle mutsuz olmaları bu mutsuzluklarını ilaçlarla giderebileceği düşüncesi veya dost tavsiyesiyle ‘’antidepresan ilaç kullan rahatla’’ gibi son derece yanlış yaklaşımlarla ilaca başlama isteğidir. Her ne kadar reçetesiz bu ilaca hasta ulaşamasa da doktoruna olmayan endikasyonlarını varmış gibi söyleyerek ulaşması veya arkadaşının ilacını kullanması gibi yanlış davranışlar içerisine girebilmektedir. Bilinsiz bir şekilde Antidepresan kullanımı kişide baş dönmesi, mide bulantısı cinsel hayatı olumsuz etkileme ve en önemlisi intihara sürükleyecek kadar etkilere yol açmaktadır.

Bilinçsizce kullanılan bir başka grup ilaç narkotik(bağımlılık yapıcı) analjezik (ağrı kesici) maddelerin narkotik olmayan analjeziklerle kombinasyonu olan ilaçlardır. Doktor  tavsiyesi olmadan evde bulunan ve ‘daha önce iyi geldi’ mantığıyla alınan ilaçlarda kişi bu ilaçlara karşı bağımlı hale gelebilecek ve ulaşamadığında yoksunluk belirtileri göstermeye başlayacaktır. Bu grup ilaçları mutlaka doktor ve eczacıya danışılarak alınmalıdır.

 

Bir başka grup ise hormon ilaçlarıdır. Romatoid artritte ağrı kesici olarak kullanılan kortizon ve türevi ilaçlar şişmanlamak amacıyla bilinsizce kullanılabilmektedir. Özellikle çocukşarda iyi niyet altında şişmanlaması amacıyla kullanıldığında büyüme hormonunu inhibe ederek farkında olmadan çocuğun fiziksel  gelişiminin durmasına neden olmaktadır.

Bir diğer ilaç grubu ise oral kontraseptif ilaçlardır. Bunlar istenmeyen hamilelikleri  önlemek amacıyla kullanılmaktadır ve hekim kontrolü çok önemlidir. Bilinçsizce hekim ve eczacıya danışılmadan kullanımı damar tıkanıklığına yol açmaktadır, hele ki sigara tiryakisi diyabet ve hipertansiyonu olan kadınlarda kullanımı kalp krizi riskini arttırmaktadır.

Bunların önüne  geçebilmek için ne yapılmadır?

• İlacı kullanacak kişinin mutlaka hekim ve eczacıya danışması
• Eczacıların reçeteye tabi olmadan da basit enfeksiyonlarda hastaya ihtiyacı olan ilacı verebilmesi özgürlüğür. Çünkü hekim sayısının azlığı hastanın hekimle yeteri kadar vakit geçirememesi, reçetesizde ilaç alamaması durumu kişide  evde bulunan ilaçları kafasına göre kullanmaya itmektedir.
• İlaç firmalarının  İlaçların kutu içinde değil adet olarak verilebileck sisteme geçilmesi
• Kamu spotları olarak Tv’lerde uyarıcı bilgilerin ekranlarda yayınlanması